Kultura=Kapitał. Zieloni – po konferencji prasowej

W poniedziałek 23.10.2023 o godzinie 11.00 odbyła się konferencja prasowa aktywistki Jany Shostak i rzecznika Zielonych Michała Suchory. Jej tematem była obsada stanowiska ministra/y kultury w przyszłym demokratycznym rządzie oraz najważniejsze zadanie stojące przed MKiDN w nadchodzącej kadencji Sejmu.

Shostak i Suchora startowali do Sejmu z dwóch opozycyjnych list (Shostak – Lewica, Suchora – Koalicja Obywatelska/Zieloni). Jak podkreślili na początku, w ich programach wyborczych polityka kulturalna państwa była jednym z kluczowych punktów. Dziś w przededniu formowania się nowego rządu niedoszli posłowie zaapelowali o konstruktywne prace nad obsadą i programem MKiDN oraz wypełnienie zgłaszanych od lat postulatów środowisk twórczych.

Michał Suchora podkreślił, że nieprzypadkowo konferencja zwołana została przed gmachem Zachęty – lata rządów ministra Piotra Glińskiego to dla środowisk twórczych czas wielkiej smuty. Skrajnie upolitycznione decyzje MKiDN zniszczyły lub poważnie nadwyrężyły dorobek pokoleń specjalistów pracujących w takich instytucjach jak Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi czy Zachęcie. Decyzje kadrowe okazywały się katastrofą dla świetnie wcześniej funkcjonujących jednostek, choćby Instytutu Adama Mickiewicza, NInA, CSW Zamku Ujazdowskiego czy Instytutu Książki. Budżet ministerstwa był trwoniony na finansowanie nacjonalistycznych inicjatyw i organizacji, podczas gdy inne z wieloletnim dorobkiem były finansowo głodzone.

Suchora dodał, że próby tworzenia nowych, uległych wobec pisowskiej władzy elit kulturalnych wiązały się z okazywaniem pogardy i zinstytucjonalizowaną nagonką na wybitne twórczynie i twórców. Ich ofiarami mieli paść m.in. Agnieszka Holland, Olga Tokarczuk czy Karol Radziszewski.

Zaproponowane przez Janę Shostak i Michała Suchory ‘kamienie milowe” dla polskiej kultury są swego rodzaju kompilacją dokumentów przygotowanych wcześniej przez m.in. Obywateli Kultury, Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej, Obywatelski Pakt dla Mediów Publicznych, Kongres Kultury 2016 czy Gabinet Cieni Kongresu Kobiet.

• Przeprowadzenie natychmiastowego audytu i oceny naruszeń prawa w publicznych instytucjach kultury zarządzanych przez dyrektorów niespełniających kryteriów fachowości, rzetelności i bezstronności i działających na szkodę instytucji.
• Weryfikacja budżetu MKiDN i Narodowego Instytutu Wolności oraz innych instytucji podległych ministrowi kultury pod kątem transferów do organizacji szerzących nienawiść, nacjonalizm, homofobię i ksenofobię oraz inne formy dyskryminacji od ekonomicznej po wyznaniową i rasową.
• Ocena finansowania programów ochrony zabytków i nowych instytucji muzealnych łącznie z nieproporcjonalnym przekazywaniem środków publicznych do instytucji podległych Kościołowi katolickiemu w latach 20016-2023.
• Nowelizacja ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, tak by skutecznie chroniła publiczne instytucje kultury przed ingerencjami politycznymi i cenzurą.
• Wykreślenie z kodeksu karnego przepisów dotyczących obrazy uczuć religijnych (art. 196), uchylenie przepisów o zniesławieniu, przewidujących kary dla dziennikarzy (art. 212) oraz przeniesienie dochodzeń naruszeń tych praw do kodeksu cywilnego, zgodnie ze wskazaniem Rzecznika Praw Obywatelskich i postulatem
• Gabinetu Cieni Kongresu Kobiet.
• Zapowiedziane w 100 Konkretach KO, popierane przez Lewicę uchwalenie ustawy o statusie artysty zawodowego łącznie z przepisami dotyczącymi zaopatrzenia społecznego i zdrowotnego.
• Wprowadzenie rzetelnych, transparentnych i uczciwych procedur konkursowych na stanowiska dyrektorskie. Zmiany powinny zakładać ograniczenie liczby kadencji, zastąpienie w składzie komisji podległych organizatorowi urzędników niezależnymi ekspertami. Rozstrzygnięcia konkursowe powinny być dla ministra wiążące.
• Włączenie uchodźców, migrantów i migrantek, bez względu na język i kraj pochodzenia, do systemu wszechstronnych usług kulturalnych i edukacyjnych, programów instytucji, świadczeń bibliotecznych oraz ułatwienie dostępu do dóbr i dziedzictwa kultury. Realna dostępność kultury bez względu na wiek, status majątkowy, miejsce zamieszkania czy niepełnosprawność.

Na koniec Jana Shostak wyraziła ufność, że przedstawione postulaty wyrażają wspólne dla całej opozycji myślenie o kulturze wolnej od politycznych nacisków. Trzymając w dłoniach transparent KULTURA=KAPITAŁ przypomniała też słowa Winstona Churchilla “To o co jest ta cała wojna, jeśli nie o kulturę?”

Michał Suchora zaapelował o poważne podejście do obsady MKiDN – skończmy z pokutującą od 30 lat polityką “ostatni bierze kulturę”. Środowiska twórcze pokładają w nowym rządzie wielkie nadzieję. Nie zawiedźcie nas.